PS3 - aktualny model
PS3 Slim to konsolka mała i zgrabna, pozbawiona chromowanych dodatków i całkowicie "palcoodporna". W pudełku znajdziemy: polską instrukcję, konsolę, pad, kabel zasilający (typu IEC/C7 "koniczynka" zamiast IEC/C13 "komputerowy", a to dzięki zastosowaniu nowego zasilacza, ale o tym dalej) oraz tradycyjnie już kabel Composite-AV plus kostkę SCART (Euro). Niestety Japończycy - w odróżnieniu od konkurencji z USA - nadal nie uważają za słuszne dodania kabla HDMI do zestawu. Co się już tyczy samego HDMI, to wersja Slim otrzymała nową sprzętową funkcjonalność tego łącza, a mianowicie dwukierunkowość - tzw. Bravia Sync. Innymi słowy, urządzenia spod znaku Sony Bravia mogą się za pomocą rzeczonego HDMI komunikować z konsolą. Bardziej obrazowo i wykorzystując konkretny przykład - dwukierunkowość złącza HDMI w PS3 Slim pozwoli między innymi na operowanie w menu konsoli z poziomu pilota TV, a wyłączenie telewizora spowoduje (w razie takiej potrzeby użytkownika) również wyłączenie konsoli jeśli będzie ona w trybie bezczynności.
Z nowinek w obszarze AV warto jeszcze wspomnieć o wprowadzeniu bitstreamingu sygnałów Dolby Digital TrueHD oraz DTS HD Master Audio. Do tej pory sygnały te dekodowane były na poziomie konsoli i mimo że na całkiem przyzwoitym poziomie, to jednak nie mogącym się równać z dekoderami w topowych amplitunerach. Wersja Slim ma natomiast możliwość przesłania czystego, niezdekodowanego sygnału do amplitunera z założenia generującego lepszej jakości dźwięk (choć różnica jest oczywiście niesłyszalna i to bajer dla snobów).
Nie można nie wspomnieć o nowych przyciskach Power i Eject. Nie każdy posiadacz PS3 był sympatykiem dotykowego podejścia do tematu w poprzednich modelach, bo o ile wysuwanie płyty było operacją banalną, tak wyłączanie konsoli bywało frustrujące.
Czego zabrakło w wersji Slim w porównaniu do poprzednich modeli? "Darmowej pionowości" - konsola zaprojektowana została do poziomego ustawienia i w porównaniu z poprzednimi modelami nie ma nóżek do pionowego ustawienia konsoli (logosik Sony zamocowany jest zatem na sztywno). Pewnie wkrótce pojawią się specjalne stojaki (Vertical Stand), pozwalające postawić konsolę na sztorc. Osobiście uważam, że wizualnie Slim prezentuje się lepiej w pozycji horyzontalnej, ale w niektórych przypadkach takie ustawienie może być utrudnione lub niemożliwe (brak miejsca). Należy jednak pamiętać, że rozwiązanie ze standem generuje dodatkowe koszty.
Największą niespodzianką w momencie premiery PS3 Slim był brak opcji Other OS, umożliwiającej instalację na dysku twardym PS3 "innych systemów operacyjnych", co w praktyce oznaczało zainstalowanie jednej z czterech dystrybucji Linuxa (Yellow Dog Linux, OpenSUSE, Fedora, Ubuntu). Brak Linuxa na PS3 oznacza koniec ripowania płyt Blu-ray na dysk twardy konsoli, a to dla Sony ma niebagatelne znaczenie i kto wie, czy to nie był główny powód rezygnacji z Other OS. W obecnej chwili, wraz z nowym firmware 3.21 SCE uniemożliwiło korzystanie z Linuxa, również posiadaczom starszych konsol.
Mniejszy pobór mocy PS3 Slim (pozwalający na zastosowanie zasilacza 250W zamiast 380W) przekłada się na mniejsze wydzielanie ciepła, a to z kolei procentuje większą niezawodnością sprzętu. Małym pęknięciem na krysztale energooszczędności modelu Slim jest niezastosowanie wyłącznika sieciowego, a co za tym idzie, permanentny tryb Standby.
PS3 Slim, jak i starsza gruba wersja konsoli, posiadają tę samą funkcjonalność jeśli chodzi o obsługę uruchamianych gier (dodatkowo, jak w przypadku modeli 40GB i 80GB, nie posiadają wstecznej kompatybilności z PS2). Różnice - owszem - pojawiają się, ale w temacie czasu ich uruchamiania. Wbrew wstępnym (i nie zweryfikowanym) opiniom PS3 Slim nie jest wolniejsza od swojej poprzedniczki. Zarówno jeśli chodzi o wczytywanie gier bezpośrednio z płyt (poza nielicznymi wyjątkami nieznaczne, sekundowe różnice na korzyść wersji Slim) czy podczas procesu zrzucania plików na dysk twardy. Czasożerny Devil May Cry 4 potrzebuje aż 21 minut i 23 sekund, aby 4,8GB danych w milionie małych pliczków pojawiło się na dysku konsoli w wersji Fat. Slimce zabiera to 18 minut i 42 sekundy, czyli o 2 minuty i 41 sekund mniej. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest fakt, że technologia idzie naprzód i mimo że w obu typach konsol zastosowano dyski twarde o prędkości 5400rpm, to te zastosowane w wersji Slim zapisują i odczytują do dwóch razy więcej danych w tym samym czasie. Także usprawniony napęd Blu-ray powoduje, że transfer danych jest szybszy.
Na koniec zamieszczamy tabelę (powyżej) z wyszczególnieniem wszystkich modeli PlayStation 3 wraz z konfiguracją.
Jak podpiąć konsolę PS3 do odbiornika
(CRT, LCD/plazma, monitor)?
Wszystko zależy od tego, jaki macie telewizor. W przypadku starego CRT najlepszym wyjściem jest Component lub SCART RGB, zaś w przypadku odbiornika HD – kabel HDMI, ewentualnie Component. A teraz czas na detale.Jeśli posiadacie tradycyjny odbiornik kineskopowy (CRT), pracujący tylko w niskich rozdzielczościach SD (SDTV - czyli Standard Definition), to najlepiej podpiąć do niego konsolę PS3 poprzez kabel Component. Wejścia Component są rzadkością w CRT, ale niektóre nowsze modele były w nie wyposażone. Jeśli TV nie obsługuje rozdzielczości HD, to możliwy będzie chociaż tryb Progressiv Scan (480p lub 576p), który daje dużo lepsze rezultaty niż każda z poniższych opcji. A są takowe trzy.
Obraz na telewizorze zobaczycie w każdej z tych opcji, pytanie tylko – który z tych sygnałów jest za niego odpowiedzialny. To pierwsza rzecz, na którą musicie zwrócić uwagę. Sygnał RGB jest najlepszą z tych 3 opcji i uzyskacie go pod warunkiem, że kabel, jakiego używacie, może go dostarczyć (na pewno nie zobaczycie go, jeśli podepniecie konsolę kabelkiem z zestawu). Tu chyba jeszcze jeden knif - kabel nie jest równy kablowi. To właśnie druga rzecz, o której musicie pamiętać. Uważajcie na tanie chińskie kable SCART, które nie mają puszczanego sygnału pinami RGB [piny 7, 11, 15], a jedynie Composite [pin 20]. Czasami wystarczy zobaczyć, które piny mają wystające bolce w samym wtyku (schemat Euro/SCART znajdziecie na Internecie), żeby mieć jasność sytuacji. Pamiętajcie też, że jeśli telewizor posiada dwa gniazda SCART, to najczęściej tylko to pierwsze przyjmuje sygnał RGB, drugie tylko Composite. Warto również wiedzieć, że zdarzały się modele telewizorów, który nie obsługiwały na żadnym złączu SCART sygnału RGB. A zatem uważajcie też na telewizor.
Ostatnim sposobem podpięcia PS3 do starego telewizora kineskopowego jest mało popularne w przypadku tej konsoli analogowe wejście S-Video (większość starych kineskopowców je posiada). Jakość wizji uzyskiwana przez to gniazdo jest tylko troszkę lepsza niż w przypadku zwykłego cincha CVBS (Composite). Kabla S-Video możecie użyć z konsoli PS2, bo niczym się nie różni (wyście AV Multi w PS3 ma taki sam wtyk jak w PS2).
Jeśli jednak posiadacie telewizor HD (HD Ready, Full HD), konsolę możecie - ba, powinniście - podpiąć dwoma rodzajami kabli: HDMI lub Component. Takowy kabelek powinien być pierwszą rzeczą, jaką dokupicie do PS3. Kabelek HDMI oferuje cyfrowy przesył sygnału i oba końce kabla są zakończone identycznym wtykiem (jest trochę podobny do USB). Jeśli Wasz TV nie posiada takiego złącza, a posiada DVI (szczególnie w pierwszych modelach telewizorów LCD), można posłużyć się przejściówką HDMI-DVI dostępną w sklepach RTV, ewentualnie kupić gotowy kabel HDMI-DVI.
Jakość kabla HDMI nie ma większego znaczenia. Przy długości powyżej dwóch metrów warto zainwestować w kabel z dodatkowym ekranem ochronnym zabiegającym zakłóceniom i wpływom warunków zewnętrznych oraz zakłóceń wywoływanych przez inne urządzenia w pobliżu przewodu. Kwestia ekranów ochronnych przy długich kablach ma znaczenie, aby sygnał nie został zakłócony, ale pod kątem przesyłu, czyli aby dane trafiły do odbiornika i był obraz oraz dźwięk - jakość kabla HDMI nie ma znaczenia! Nie ma zatem żadnej różnicy w jakości obrazu między kablem za 20 zł a kablem za 300 zł! Obraz albo jest, albo go nie ma - tanie kable mają słabszą przepustowość, przez co mogą nie radzić sobie z ogromem danych do przesłania (zwłaszcza przy 1080p).
Co w przypadku monitora komputerowego? Większość nowych monitorów posiada cyfrowe wejście DVI, niektóre nowe modele dysponują już gniazdami HDMI. W przypadku DVI trzeba zaopatrzyć się w kabel HDMI-DVI lub przejściówkę HDMI-DVI, którą bez problemu można dostać w sklepach RTV. Pamiętajcie, że gniazdo DVI różni się od HDMI tym, że nie obsługuje dźwięku (oraz nie przesyła analogowego sygnału wizyjnego YCbCr - patrz tabela), więc ten będziecie musieli przepuścić przez jakąś wieżę lub wzmacniacz (lub przez kartę dźwiękową w PC). W przypadku PS3, monitor z wejściem DVI musi obsługiwać standard HDCP (zabezpieczenie cyfrowego sygnału przed kopiowaniem), inaczej będziecie skazani na kupno drogiego (ok. 200 zł) konwertera VGA Box HD, celem podpięcia konsoli przez analogowy kabel D-Sub z 15 pinami (VGA). Takowy konwerter przyda się Wam również w przypadku, gdy monitor, jakim dysponujecie, nie posiada innego wejścia niż VGA (sens to ma tylko wówczas, gdy monitor jest panoramiczny i uzyskuje co najmniej rozdzielczość 720p). Pamiętajcie, że monitory są w 95% przypadków pozbawione wszelkich porządnych uzdatniaczy obrazu (np. filtrów grzebieniowych itp.), przez co obraz w rozdzielczości innej niż natywna może się prezentować gorzej niż w przypadku TV (będzie bardziej rozmazany).
Kolejność kabli, od najgorszej do najlepszej jakości obrazu, który przesyłają:
Telewizor SDTV: Composite (576i) >> S-Video (576i) >> SCART (576i) >> Component (480p)
Telewizor HDTV: Component (1080p) >> VGA (1080p) >> DVI (1080p) lub HDMI (1080p)Telewizor SDTV: Composite (576i) >> S-Video (576i) >> SCART (576i) >> Component (480p)
Więcej o konsoli i telewizorach w części Poradnika poświęconej telewizorom. TUTAJ.
Jak podpiąć wieżę Hi Fi
lub zestaw głośników do PS3?
Podpięcie PS3 do wieży Hi-Fi w przypadku dołączonego kabla Composite z dwoma cinchami (biały i czerwony) jest banalnie proste – jedyne, czego potrzebujemy, to wejścia AUX (Audio) w odtwarzaczu. Podłączacie do niego oba kable audio (czerwony i biały) i od tej pory wieża będzie mogła służyć jako nagłośnienie. Jeśli chcielibyśmy uzyskać dźwięk jednocześnie na odbiorniku TV oraz sprzęcie grającym, to wystarczy, że kupicie za grosze odpowiedni rozgałęźnik cinchowy. Warto zauważyć, że w przypadku ww. kabli jesteśmy w stanie uzyskać jedynie dźwięk dwukanałowy (2.0 - co najwyżej wieża może go sztucznie przerobić na 5.0).Możemy skorzystać również z możliwości kabla HDMI, który obok cyfrowego sygnału wizyjnego przesyła (cyfrowo) dźwięk. Kabel możemy wpiąć do telewizora i skorzystać z jego możliwości nagłaśniających, ale zazwyczaj telewizory nie dysponują odpowiednią mocą i jakością dźwięku. Lepiej będzie wpiąć HDMI do kina domowego, a z niego dopiero wyprowadzić wizję na telewizor. Dźwięk z kina domowego można zatem puścić na kolumny w systemie 3D (5.1 lub 7.1 – w zależności od możliwości kina domowego).
Są jeszcze dwie inne opcje. Pierwsza to zakupienie odpowiedniego sprzętu grającego (np.: Onkyo TX-SR605), posiadającego wejście HDMI i możliwość przesłania dalej sygnałów wideo (poprzez HDMI). W ten sposób uzyskujemy najwyższą jakość dźwięku, począwszy od trzykanałowego 2.1 po ośmiokanałowe 7.1!
Drugą opcją jest skorzystanie z wyjścia optycznego PS3, które odpowiada tylko za dźwięk. Potrzebujecie do tego kabel optyczny (kabel toslink), który wpinacie do wyjścia dźwięku w PS3 - Digital Audio Out (Optical) - dostępnego z tyłu konsoli. Jest ono w stanie wygenerować dźwięk dwu- i pięciokanałowy przeznaczony dla użytkowników korzystających z zestawów kina domowego posiadających wejścia optyczne lub zestawów głośników.
Zależnie od wybranego sposobu, po włączeniu konsoli musimy wybrać w ustawieniach „Audio Output Settings” odpowiedni sposób i format przesyłania dźwięku. Pamiętajcie, że format dźwięku i liczba obsługiwanych kanałów zależy przede wszystkim od źródła – czyli formatu, na jakim zapisany jest dźwięk (patrzcie na tabelę). Stosownych informacji dotyczących jakości dźwięku szukajcie na opakowaniach z grami, filmami i muzyką.
Nawigacja/interfejs użytkownika
Jak podłączyć PS3
do Internetu (Wi-Fi i LAN)?
PlayStation 3 można podłączyć do Internetu na dwa sposoby: poprzez LAN, czyli kablem RJ-45, oraz poprzez Wi-Fi, czyli bezprzewodowo.Udajemy się do kategorii [Ustawienia] > [Ustawienia sieci] > [Połączenie internetowe] i włączamy funkcję połączeń sieciowych. Następnie zależnie od posiadanego typu łącza, udajemy się do odpowiedniego dla siebie opisu LAN czy Wi-Fi.
Połączenie przewodowe LAN (w przypadku podpięcia kabla bezpośrednio do PS3, bez udziału routerów) :
Wchodzimy po kolei [Ustawienia] > [Ustawienia sieci] > [Ustawienia połączenia internetowego] > [OK].
Metoda ustawienia zależy od tego, czy do naszego łącza jest przypisany stały adres IP, czy jesteśmy podpięci pod DHCP. Informację na ten temat możemy uzyskać od dostawcy Internetu. Wybieramy [Łatwy] > [Połączenie przewodowe], następnie wpinamy kabel sieciowy do konsoli. Po chwili pojawia nam się ekran konfiguracyjny. Wciskamy [X] i nasze łącze zostaje przetestowane.
Jeśli test wypadnie pomyślnie, zostaliśmy podłączeni do Internetu i możemy już spokojnie korzystać z usługi PSN. Jeśli zaś w polu [Uzyskaj adres IP] widnieje napis [Niepowodzenie], oznacza to, że w umowie podpisywanej z dostawcą Internetu mamy wyszczególniony nasz adres IP, który należy wpisać wybierając na początku ustawień [Niestandardowe] zamiast [Łatwe] > [Połączenie przewodowe]. Używając domyślnych wartości dochodzimy do pola [Ustawienia adresu IP] > [Ręczne] i uzupełniamy tabelkę danymi z umowy.
Połączenie przewodowe LAN (w przypadku połączenia PS3 poprzez router) :
Tak samo jak w wypadku połączenia bezpośredniego, ale w tym wypadku za każde niepowodzenie w połączeniu z Internetem odpowiedzialni jesteśmy my (konfigurujący router), a nie dostawca Internetu.
Połączenie bezprzewodowe Wi-Fi:
Wchodzimy po kolei [Ustawienia] > [Ustawienia sieci] > [Ustawienia połączenia internetowego] > [OK] (jeśli mamy wpięty kabel Ethernet, wybieramy dodatkowo [Niestandardowe], gdyż w wypadku opcji [Łatwe] konsola będzie chciała zdefiniować połączenie przewodowe).
Do wyboru mamy 3 opcje:
[Wyszukaj] Wyszukiwanie dostępnych w okolicy sieci bezprzewodowych - wybieramy oczywiście naszą sieć.
[Ręcznie] Każdy parametr połączenia wpisujemy ręcznie.
[Automatycznie] Pomijamy - gotowe ustawienia kosmicznych hotspotów
W przypadku skorzystania z opcji [Wyszukaj] i wyborze właściwej dla nas sieci, pozostaje nam już tylko wpisanie odpowiedniego klucza i połączenie się z Internetem (cała konfiguracja odbędzie się automatycznie). W przypadku skorzystania z opcji [Ręcznie], użytkownik może własnoręcznie ustawić każdy parametr połączenia, adekwatnie do analogicznych ustawień na routerze bezprzewodowym.
Wyszukiwanie adresu MAC konsoli
Zdarza się że nasze łącze internetowe jest przypisane do danego adresu MAC (komputera/urządzenia, którego używamy). W tym przypadku nie będziemy w stanie uzyskać połączenia na żadnym innym sprzęcie oprócz tego, na którym jest on podłączony obecnie. W takiej sytuacji musimy skontaktować się z dostawcą Internetu w celu dodania adresu MAC do puli mogącej korzystać z połączenia internetowego. Ale można też udostępnić połączenie internetowe przez inne urządzenie, np. PC, który jest dodany do bazy adresów MAC, albo przez router.
W celu znalezienia adresu MAC konsoli udajemy się po kolei: [Ustawienia] > [Ustawienia systemu] > [Informacje o systemie] > [Adres MAC]. Składa się on z sześciu podwójnych ciągów znaków przedzielonych dwukropkiem (np. 00:2D:0D:D6:BE:97).
Niektóre routery Wi-Fi mają problem z łączeniem się z PS3 przy zabezpieczeniu hasłem WEP (np. dotyczy to bardzo popularnych w Polsce routerów firmy Netgear). W takim przypadku wystarczy zwykle aktualizacja firmware'u routera, a jeśli to nie pomoże (albo nie jest możliwe), to pozostaje udostępnić połączenie poprzez adresy MAC (z wyłączonym WEP).
Co to jest Firmware i czemu warto je aktualizować?
Firmware jest to nic innego jak oprogramowanie operacyjne konsoli PlayStation 3 - „mózg” zarządzający całym urządzeniem. Specyfika konsoli PS3 przewidywała nieustanne unowocześnianie jej możliwości i dodawanie nowych funkcji, stąd też potrzeba aktualizowania softu, który miał za zadanie „uaktywniać” te funkcje, a przy okazji wyeliminowywać pojawiające się problemy i polepszać komfort pracy użytkownikowi. Domyślnie w każdej konsoli jest wgrane oprogramowanie aktualne dla dnia jej produkcji. Im nowszy model, tym nowszy soft znajduje się w konsoli (patrz tabela).Aby sprawdzić, jaki FW (firmware) posiada nasza konsola, należy udać się do zakładki [Ustawienia] > [Ustawienia systemu] > [Informacje o systemie] i tutaj na pierwszej pozycji pokazuje nam się informacja: Wersja X.XX (np. Wersja 3.15). Numer firmware oznacza, że konsola ma zainstalowane funkcje przypisane tej wersji oraz wszystkim wcześniejszym.
Użytkownik może aktualizować
oprogramowanie konsoli na 3 sposoby:
1. Samodzielnie z urządzenia typu pendrive, przenośnego HDD lub z płytki CD-R/DVD-R
2. Poprzez oryginalną płytę z grą
3. Poprzez Internet
1. Samodzielnie z urządzenia typu pendrive, przenośnego HDD lub z płytki CD-R/DVD-R
2. Poprzez oryginalną płytę z grą
3. Poprzez Internet
W przypadku, gdy nie korzystamy z Internetu, nie mamy obowiązku aktualizacji, chyba że np. uruchamiana przez nas gra tego wymaga (im nowsza gra, tym nowszego firmware'u wymaga).
W przypadku rozgrywki online niektóre aktualizacje są wymagane, a niektóre są opcjonalne. Każda aktualizacja przynosi ze sobą poprawki oraz usprawnienia, bardzo zalecane jest aktualizowanie konsoli za każdym razem, gdy tylko pojawia się nowa łatka.
W przypadku, gdy nasza konsola nie jest podłączona do Sieci, nadal istnieje możliwość aktualizacji oprogramowania. Wystarczy wejść na stronę PlayStation.com i pobrać (na dole strony) najnowszą aktualizację. Plik aktualizacyjny posiada nazwę „PS3UPDAT.PUB” i wrzucamy do na pendrive'a lub dysk przenośny (może być też PSP) do katalogu PS3 > UPDATE (należy pamiętać, by wszystko było wielkimi literami!). Następnie wchodzimy w [Ustawienia] > [Aktualizacja systemu] > [Aktualizacja przez nośniki danych]. PS3 zostanie zaktualizowana poprzez USB/płytkę z naszego nośnika do wersji oprogramowania, która była dostępna na stronie. Na końcu procesu konsola uruchomi się ponownie i będzie można odłączyć już nośnik danych.Użytkownicy nie posiadający całkowicie dostępu do Internetu nie mają się jednak czym martwić, gdyż jeśli określona gra wymaga specyficznej wersji firmware'u, to na pewno posiada go na nośniku - po uruchomieniu pokaże się informacja o dostępnej aktualizacji i zostaniemy zapytani, czy chcemy ją zainstalować.
UWAGA - Jakiekolwiek modyfikacje plików pobranych do aktualizacji mogą mieć tragiczne w skutkach konsekwencje i prowadzić do trwałego uszkodzeni konsoli!
Na naszym serwisie w specjalnym dziale dot. aktualizacji firmware'u na bieżąco informujemy o tym, jaki firmware się pojawił i jakie funkcjonalności i poprawki wnosi. TUTAJ.
PlayStation Store
PlayStation Store jest wirtualnym sklepem dostępnym dla każdego posiadacza PS3 i PSP mającego poprzez Internet dostęp do PlayStation Network. Sklep oferuje różnorakiego rodzaju treści, zarówno odpłatnie jak i darmowo. W PSS pobrać możemy pełne wersje gier, dodatki do gier (DLC), grywalne dema, motywy dla pulpitów oraz trailery gier i filmów. Dostęp do sklepu uzyskujemy z poziomu ikonki w XMB konsol PS3 lub PSP (również w trybie Remote Play). Z poziomu PC dostęp do PSS uzyskamy za pomocą aplikacji Media Go, ale pobieranie zostanie ograniczone do treści przeznaczonych jedynie dla konsoli PSP. Pod koniec września 2009 roku Sony poinformowało, iż zanotowano ponad 600 milionów ściągnięć w PSS na całym świecie. Wtedy też zapowiedziano przesunięcie terminu aktualizacji oferty sklepowej z czwartków na środy. Powód jest prosty - w środy aktualizowana jest także oferta Xbox Live Marketplace.PlayStation Plus
Wraz z pojawieniem się firmware 3.40 (6.30 na PSP) Sony wprowadziło usługę PlayStation Plus (potocznie PS+ lub PSN+). PS+ to usługa premium (płatna), o możliwości wprowadzenia której wspominał już podczas TGS 2009 Kaz Hirai, a którą ostatecznie potwierdził na tegorocznym E3 prezydent Sony America Jack Tretton. PS+ działa niejako jako rozwinięcie już istniejącego PS Network, nie ogranicza jego dotychczasowych zasobów. Dzięki temu wszyscy "niezainteresowani" mogą nadal cieszyć się darmowym dostępem do PS Network. Cóż zatem oferuje PlayStation Plus? Zacząć należy od wyboru abonamentu - 3 miesięcznego lub rocznego (Sony początkowo premiowało drugą opcję darmową, niepudełkową, pełną wersją LittleBigPlanet PL (wyjaśnienie dalej), obecnie jest to już nieco mniej atrakcyjny Ratchet & Clank: Quest for Booty choć na "zawsze". Sony America roczny abonament premiuje dodatkowymi 3 miesiącami usługi gratis). Mimo, że opcja 3 miesięczna jest tańsza (59zł) to bardziej sensownym wariantem jest wybranie opcji 12 miesięcznej (195zł). Dlaczego? O tym za chwilę.
Abonenci usługi PS+ mogą liczyć na wcześniejszy (lub w ogóle) dostęp do wersji beta i dem nadchodzących tytułów, darmowe gry (PSOne, PS3, mini's) i dodatki do gier (w przypadku rocznego abonamentu za 195zł Sony obiecuje darmowy content na sumę ok. 1000zł), piorunujące zniżki na wybrane tytuły i dodatki. Dla użytkowników PS+ wprowadzono także tzw. "Full Game Trials" wybranych tytułów, ściągamy pełną wersję gry i przez godzinę mamy dostęp do jej pełnej wersji. Po upływie 60 min. albo kupujemy pełna wersję albo usuwamy ja z dysku, by nie zajmowała nam zbędnego miejsca:). Nic tylko kupować! Ale czy aby nie tkwi w tym jakiś kruczek? Otóż tkwi, wszystko co dostaniemy za darmo w czasie korzystania z usługi PlayStation Plus... przepadnie w momencie kiedy skończy się nam abonament a go nie przedłużymy! Stanie się tak nawet ze wspomnianą pełną wersją LittleBigPlanet PL, którą Sony nagradzało za zakupienie rocznego abonamentu. Zatrzymać będzie można jedynie otrzymane podczas korzystania z usługi avatary, tematy XMB i to w zasadzie tyle.
PS. Użytkownicy PlayStation Plus otrzymują wyróżnienie w postaci żółtego plusika obok swojego PSN ID na liście użytkowników w XMB.
VidZone
VidZone jest obecnie największym na świecie serwisem oferującym muzykę i muzyczne wideoklipy na żądanie. Usługa wystartowała 11 czerwca 2009 roku i pozwoliła mieszkańcom Wielkiej Brytanii, Irlandii, Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii oraz Australii na dostęp do stale powiększającej się biblioteki. Obecnie serwis VidZone oferuje ponad 1,5 miliona utworów muzycznych, 25 tys. teledysków i 15 tys. dzwonków. W okresie listopada i grudnia 2009 VidZone zostało udostępnione mieszkańcom Belgii, Holandii, Szwecji, Danii, Finlandii, Norwegii, Luksemburga, Austrii, Szwajcarii, Portugalii i Nowej Zelandii. Vidzone oficjalnie stało się największym serwisem streamującym videoklipy w dniu 31 grudnia 2009, kiedy to pionformowano, że klient został pobrany 2 miliony razy a wystreamowano już 200 milionow teledysków. Serwis utrzymuje się głównie dzięki nie narzucającym się reklamom, dzięki czemu oglądanie teledyskow jest darmowe jednakże za przyjemność zgrywania wybranych materiałów na dysk twardy konsoli przyjdzie już użytkownikom VidZone zapłacić. Dzięki remote play można przeglądać zawartość VidZone na ekranikach PSP. Polska póki co, nie doczekała się premiery swojej wersji serwisu, ma to zapewne związek z wszechobecnym i pazernym ZAIKSem, który już nie takie inicjatywy ukręcał.PlayStation HOME
PlayStation Home (w skrócie Home) jest usługa społecznościową, pozwalającą użytkownikowi PS3 na stworzenie swojego avatara, którym może podróżować po świecie Home. Świat ten systematycznie powiększa się o lokacje pozwalające użytkownikowi na integracje z innymi "home'owiczami". O zawartość świata troszczy się bezpośrednio SCEE i to właśnie ich lokacje są trzonem całego Home. Centrum wszystkiego jest Home Square z przylegającymi do niego: Kinem, Kręgielnią, Centrum Handlowym oraz Apartamentowcem, gdzie znajdują się standardowe mieszkania użytkowników. Oprócz tego użytkownik może przemieszczać się do innych lokacji (autorstwa Sony i partnerów), które niekoniecznie muszą traktować o grach video - przykładem jest Audi Space, gdzie, można wygrać darmowe mieszkanie - Audi Apartament. Większość lokacji to jednak zdecydowanie lokacje oparte mniej lub bardziej na konkretnych grach. Oprócz tego pojawiają się specjalne eventy (koncerty na żywo gwiazd światowej muzyki)i czasowe lokacje, w których przeprowadzane są wszelkiego rodzaju konkursy, akcje promocyjne. Warto być "wścibskim" w Home, obfitującym w mnogość darmowych treści (prywatne mieszkania, ubrania, wyposażenie wnętrz i inne) nie tylko do zdobycia w dziesiątkach minigier porozsiewanych "po całym świecie", ale także "poukrywanych" w rożnych miejscach lub zdobywanych za pewne "zachowania" (np za samo pojawienie się w danej lokacji) i osiągnięcia w Home. Oczywiście możemy także wydawać prawdziwe pieniądze w tym wirtualnym świecie, na ubrania, na gadżety czy tematyczne mieszkania prywatne (np. Wyspa LocoRoco, Przyczepa MotorStorm, Stacja Kosmiczna Ratcheta, Salon Visariego i inne). Bardzo wiele gier dla PS3 oferuje nagrody do zgarnięcia w Home. Kiedy zagracie w Batmana AA otrzymacie gratisowe mieszkanie - Jaskinię Batmana, Buzz! Quiz World oferuje gadżety do wystroju wnętrz, gra w Singstar zaowocuje tematycznymi koszulkami. A jest tych gier wiele więcej...W chwili obecnej (koniec września 2010) w europejskim Home dostępne są następujące lokacje:
Game Spaces:
Nazwa lokacji - Gra - deweloper
- Abstergo Animus Labs - Assassin's Creed II - Ubisoft
- DoubleSix Lobby - Burn Zombie Burn - Doublesix
- Buzz! HQ - Buzz! - Relentless Software
- Reuben's Office - Far Cry 2 - Ubisoft
- Train Station - Far Cry 2 - Ubisoft
- Everybody's Golf space- Everybody's Golf - EA
- Abandoned Docks of Empire City - inFamous - Sucker Punch
- MuiMui Ship - LocoRoco - SCEJ
- MotorStorm Carrier - MotorStorm: Pacific Rift - Evolution Studios
- Ratchet & Clank: Time Travelers - Ratchet & Clank Future: A Crack in Time - Insomniac G.
- Resident Evil 5 Studio Lot - Resident Evil 5 - Capcom
- Resistance Station - Resistance 2 - Insomniac Games
- The SingStar Rooms - SingStar - SCE London Studio
- Siren Lounge - Siren: Blood Curse - SCEJ
- SOCOM: Tactical Operations Center - SOCOM: U.S. Navy SEALs Confrontation - Slant Six G.
- SOCOM: Opposing Force - SOCOM: U.S. Navy SEALs Confrontation - Slant Six Games
- Sodium Hub - Sodium - Outso
- S.I.N.'s Secret Base from Street Fighter IV - Street Fighter IV - Capcom
- Mishima Zaibatsu Recreation Floor - Tekken 6 - Namco Bandai
- Uncharted: Sully's Bar - Uncharted - Naughty Dog
- Uncharted 2: Nepalese Village - Uncharted 2 - Naughty Dog
- LittleBigPlanet PlayGround - LittleBigPlanet - Media Molecule
- ModNation Club - ModNation Racers - United Front Games
- The Observatory - Mini's - SCE
Deweloper - Nazwa lokacji
- EA Sports - EA SPORTS Complex Green Poker Room
- EA Sports - EA SPORTS Complex Red Poker Room
- EA Sports - EA SPORTS Golf Complex
- EA Sports - EA SPORTS Racing Complex
- Irem - Irem Square
- Irem - Seaside of Memories
- LucasArts - Mos Eisley Cantina]
- Q-Games - PixelJunk Exhibition
- SCE - Playstation Move
- SCE - Dragon's Green
- SCE - WipEout Museum
- Mass Media - The Midway
- Game Ltd. - GAME Moonbase
Firma - Nazwa lokacji
- Audi - Audi Home Terminal
- Audi - Audi Vertical Run
- Red Bull - Red Bull Air Race
- Red Bull - Red Bull Beach
- Red Bull - Red Bull Illume
Póki co, PS Home nie posiada polskiego interfejsu użytkownika ale w niczym nie przeszkadza to dobrej zabawie. A Polaków w Home jest naprawdę wielu. Przy okazji zapraszamy na Polskie Wieczorki Home'owe, w każdy pierwszy piątek miesiąca (początek imprezy o godz. 21.00). Więcej informacji pod adresem www.tinyurl.com\PLHome
Pad Sixaxis i DualShock 3: ładowanie, kojarzenie, akumulatorki
Zaraz po premierze konsoli PS3 dostępny na rynku był jedynie pad Sixaxis - bezprzewodowa wersja dobrze znanego posiadaczom PS2 DualShocka 2 z dodatkową możliwością wykrywania ruchu (żyroskop). Sixaxis nie posiadał jednak funkcji wibracji. Dopiero 2 lipca 2008 roku odbyła się premiera pełnoprawnego następcy i obecnie jedynego oficjalnego kontrolera do konsoli PS3, czyli DualShocka 3. Różni się on od Sixaxisa nie tylko wagą, ale też funkcją wibracji wspieraną przez wszystkie konsole PS3 z oprogramowaniem wyższym niż 1.93.Listę gier korzystających z sensora ruchu znajdziecie tutaj.
W przypadku pada przyniesionego od kolegi lub nowego, czynność trzeba powtórzyć każdorazowo, gdy kojarzony jest on z nową konsolą. Bezpieczna odległość korzystania z kontrolera bezprzewodowego to 20 m od konsoli. Przy większej odległości mogą nastąpić problemy z komunikacją.
Gdy pad jest naładowany, dioda świeci się ciągle, gdy miga - należy podpiąć pada do ładowania (wcześniej pojawi się zapewne odpowiedni komunikat na ekranie). Aby naładować kontroler, wystarczy użyć wspomnianego kabla USB i podpiąć pod dowolne złącze USB 2.0 (niekoniecznie musi być w PS3). Nastąpi automatyczne rozpoczęcie ładowania widoczne po mrugającej diodzie przy wejściu USB. W pełni naładowany kontroler pozwoli nam na 25-30 godzin zabawy, bezproblemowo można jednocześnie grać oraz ładować pada, bez przerwy w zabawie. Jeśli pad wyładuje nam się podczas zabawy, a krótki kabelek USB powoduje dyskomfort w zabawie (siedzimy zbyt blisko ekranu), to możemy podpiąć go pod USB w komputerze/laptopie (trzeba pamiętać o tym, by wpierw pada włączyć i zsynchronizować z konsolą, a potem podpiąć pod USB w komputerze). Ładowanie kontrolera w przypadku Sixaxisa trwa od 60 do 90 min. W przypadku DualShocka 3 ten czas wydłuża się od 120 do 180 min (co wynika z pojemności akumulatora – patrz tabela).
W PS3 nie ma możliwości wymiany akumulatora na inny, co w przypadku zużycia lub zepsucia akumulatora jest bardzo istotne. W przypadku, gdy akumulatorek naszego kontrolera się wyczerpie, pozostaje nam zakup nowego pada albo bezustanna gra na kablu USB. Na każdy kontroler producent daje nam dwa lata gwarancji i póki co użytkownicy nie narzekają na zbytnie psucie lub przedwczesne zużycie akumulatorów. SCE ogłosiło, że akumulator w padach będzie wymieniany za darmo nawet po upływie gwarancji.
I tu pojawiają się rozbieżności. Sony udziela rocznej gwarancji na działanie swojej konsoli, natomiast użytkownicy twierdzą, iż w związku z tym, że jesteśmy częścią UE, gwarancja obowiązuje przez dwa lata. Prawda jak zwykle hasa w zupełnie innym miejscu. Sony za konsolę odpowiada "głową" tylko przez rok od daty jej sprzedaży, przez kolejny rok obowiązuje już tylko tzw. rękojmia (to w przypadku sprzedawcy) i zgodność towaru z umową (a dokładnie brak tej zgodności - to w przypadku nabywcy konsoli). Czy to oznacza, że oba okresy sumują się w magiczne dwa lata? Otóż nie! Na niezgodność towaru z umową można powołać się tylko i wyłącznie wtedy, gdy... zgłosimy zastrzeżenia co do pracy konsoli w pierwszych 6 miesiącach od jej zakupu! No ale wtedy działa przecież gwarancja Sony i nikt o zdrowych zmysłach nie będzie kombinować, kiedy z automatu przysługuje mu gwarancja. A po roku... niestety konsument zmuszony jest udowodnić, że usterka (a przez to niezgodność towaru z umową) istniała na starcie, a to nie jest łatwe zadanie. Zagmatwane, pokręcone i nielogiczne, ale tak właśnie to wygląda. Na niezgodność z umową można powoływać się w okresie dwóch lat od zakupu konsoli.
USTAWA
z dnia 27 lipca 2002 r.
o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.
(Dz. U. z dnia 5 września 2002 r.)
Rozdział 1
Sprzedaż konsumencka
(...)
Art. 8. 1. Jeżeli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową, kupujący może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość towaru zgodnego z umową oraz rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie naraziłby kupującego inny sposób zaspokojenia.
(...)
Art. 9. 1. Kupujący traci uprawnienia przewidziane w art. 8, jeżeli przed upływem dwóch miesięcy od stwierdzenia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową nie zawiadomi o tym sprzedawcy. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie zawiadomienia przed jego upływem.
(...)
Na rynku są sprzedawane również pady USB, tu jednak warto zwrócić uwagę, czy dany model jest dedykowany PS3 - bo wtedy powinien działać bez problemu. Można również podpiąć pad USB od PC, tylko nie każdy będzie działać prawidłowo (zdarza się, że niektóre przyciski będą "przestawione", również osie X i Y analogów mogą być odwrócone).
Wiele bezpieczniejszym rozwiązaniem (nie musimy się obawiać, że pady będą działać nie w pełni) jest zastosowanie specjalnych adapterów PS2->USB, masowo obecnych na serwisach aukcyjnych w bardzo przystępnych cenach (wersja umożliwiająca podpięcie 2 padów - a taka polecam - to koszt około 8 zł plus wysyłka). Co najważniejsze adapter taki pozwala nam na podpięcie oryginalnych padów DUALSHOCK i DUALSHOCK 2 do naszego PS3 a co za tym idzie - nie licząc "przewodowości" - na cieszenie się takim samym komfortem użytkowania jak w przypadku pada SIXAXIS/DUALSHOCK 3. Jeśli posiadasz pady z PSOne/PS2 a nie chcesz wydawać kilku stówek na nowe DUALE to taka przelotka jest świetnym rozwiązaniem.
Uwaga: Kiedy włączysz konsole z podpiętymi adapterami (nawet bez podpiętych do nich padów) to uzyskają one pierwszeństwo w numeracji padów (w przypadku jednej przelotki pierwszy bezprzewodowy pad będzie miał numer 3, w przypadku dwóch przelotek, pierwszy bezprzewodowy pad będzie miał numer 5). Ustawienie te możemy zmienić padem bezprzewodowym (Ustawienia kontrolera/Ponownie przypisz kontroler).
Klawiatura i mysz
Ostatnio coraz więcej osób (głównie graczy PC, którzy kupują konsole) pyta o możliwość podłączenia klawiatury i myszki do PS3, celem sterowania w grach. Nie ma takiej możliwości, ponieważ gry nie obsługują tych urządzeń, poza jednym wyjątkiem - Unreal Tournament 3. Manipulatorami "zastępczymi" mogą być kontrolery z serii Frag FX/FragFX v.2 , które łączą walory pada i myszki. Tyle jeśli chodzi o gry.Standardowe klawiatury i myszki USB konsola PS3 wykrywa (chyba że sprzęt wymaga jakiegoś swojego sterownika) i można z nich korzystać np. w przeglądarce, podczas surfowania po Internecie czy w HOME. Można również zaopatrzyć się w miniklawiaturę podczepianą do pada.
Rozmowy głosowe
Kompatybilność headsetów
Posiadacze PS3 mają dość duży konfort w materii doboru headsetu. Jak wiadomo Sony jest bardzo wyrozumiałe w materii peryferiów, co za tym idzie - nic nie stoi na przeszkodzie, by korzystać ze sprzętu innych firm. Tym samym z konsolą współpracuje zdecydowana większość headsetów bluetooth renomowanych firm, takich jak Nokia, Jabra, Sony Ericsson, itd. Jeśli więc posiadacie bezprzewodową słuchawkę do Waszego telefonu, to jest bardzo duża szansa, że nie czeka Was dodatkowy wydatek. W zasadzie każdy nowy model nie powinien mieć ze współpracą z konsolą problemów, ale jak to w życiu bywa wyjątki występują. Aby więc nie było niespodzianek sugeruję zakup czegoś z tej listy.Ostatnią kwestią jest synchronizacja headsetu z konsolą. Idziemy do menu [Ustawienia] > [Ustawienia akcesoriów] > [Zarejestruj urządzenie Bluetooth], włączamy nasz headset, a na konsoli zatwierdzamy opcję rozpoczynającą skanowanie. Z listy, która się pojawi, wybieramy nasze urządzenie i je potwierdzamy. Pojawi się pytanie o hasło - te znajdziemy w instrukcji naszej bezprzewodowej słuchawki (zwykle "0000", albo "1234"), wprowadzamy je i wybieramy opcję "Ok". Od tej chwili nasz headset powinien działać. W ustawieniach urządzenia audio możemy dodatkowo przetestować, czy headset działa poprawnie oraz zmienić jego ustawienia (czułość mikrofonu).
Kompatybilność regionalna gier PS3
Gry na konsolę PS3 są region-free, co oznacza, że wszystkie gry chodzą na każdym modelu konsoli. Możecie kupić grę w Japonii czy w USA i będzie ona działać na Waszej konsoli. W przypadku gier z wykorzystaniem połączeń online, to konsola determinuje, z jakimi serwerami się połączycie, a nie gra, np. kupując japońską grę i odpalając ją na europejskiej PS3, połączycie się z europejskimi serwerami, pod warunkiem oczywiście że takowe istnieją. Niektóre gry mają możliwość wyboru regionu serwera, na którym gramy (np. Killzone 2). Pamiętajcie, że nie można zainstalować gry na HDD konsoli, co prawda niektóre gry wymagają częściowej instalacji, ale płyta z grą zawsze musi być włożona do konsoli. PS3 to nie PSP i nie możliwości kupowania tytułów "pudełkowych" za pośrednictwem PS Store - to dwie osobne biblioteki tytułów, które poza małymi wyjątkami (Burnout Paradise, Warhawk, Siren: Blood Course, SOCOM: U.S. Navy SEALs Confrontation, Wipeout HD Fury, GT5: Prologue) są różne dla każdego z kanałów dystrybucji. Dla przykładu, w God of War III możemy zagrać tylko z płyty Blu-ray (wersja sklepowa, w pudełku) a we Flower zagramy tylko dzięki zakupom na PS Store (wersja elektroniczna, ściągnięta z wirtualnego sklepu).Kompatybilność gier z PS2
Niektóre starsze modele konsol PlayStation 3 (patrz tu) posiadały tzw. wsteczną kompatybilność, czyli oferowały możliwość zagrania we wszystkie gry z platformy PlayStation 2 (konsola, z uwagi na inne gniazda, nie obsługuje peryferii z PSone i PS2, a gry, celem zapisania stanu aktualnego, wymagają utworzenia tzw. wirtualnej karty pamięci w opcjach konsoli). Wszystkie obecnie produkowane konsole PS3 (Slim) nie posiadają opcji emulacji konsoli PS2 i nie da się jej w żaden sposób włączyć/dokupić/zupgrade'ować. Być może w przyszłości któraś z aktualizacji firmware PS3 przyniesie tę opcję, ale póki co należy to rozpatrywać tylko w ramach domniemywania i życzenia klientów.Kompatybilność gier z PSone
Gry z konsoli PSone (PlayStation 1) chodzą na każdym modelu PlayStation 3. Gry z PSone [CD] (i PS2 [DVD]) są podzielone na trzy główne regiony (NTSC-J, NTSC-US, PAL) i dwa formaty wyświetlania (NTSC i PAL). Wszystkie modele PS3 są w stanie odtwarzać gry z PlayStation 1, oczywiście w odpowiednim regionie - konsole PS3 europejskie/PAL/Code (Suffix) 04 potrafią odczytywać gry z PSone, ale tylko w systemie PAL. Wspomnieć należy, że gry na PSone pochodzące z PS Network nie posiadają ani blokady regionalnej, ani formatu wyświetlania. Jedynym warunkiem, aby móc w nie zagrać, jest posiadanie konta na PSN oraz odpowiednia karta kredytowa, aby móc za nie zapłacić.Kompatybilność filmów
W przypadku filmów Blu-ray są one podzielone na trzy główne regiony (A, B lub C), które muszą się zgadzać z regionem naszej PS3 (europejska konsola ma region B). Oczywiście wiele filmów na Blu-ray, podobnie jak DVD, jest tzw. region-free, czyli można je odtwarzać na każdym sprzęcie, bez względu na przypisany mu region. Informacji na temat regionu szukajcie na opakowaniu płyty (z tyłu na dole). Warto zauważyć, że do naszego regionu Blu-ray zaliczana jest Australia, gdzie można kupić filmy taniej, a także często znaleźć tytuły niedostępne w Europie.
Co do filmów DVD, są one podzielone na sześć stref (od 1 do 6; za to 0, 7 i 8 pojawiają się w wyjątkowych sytuacjach) oraz dwa formaty wyświetlania (NTSC i PAL). Niestety w przypadku płyt DVD nie tylko PS3 musi być kupione w tym samym regionie co film DVD, ale również wspomagać format wyświetlania (PAL lub NTSC). Podobnie jak w przypadku Blu-ray, wiele filmów DVD jest region-free (region 0). Europejska PS2 i PS3 są przypisane do regionu DVD - 2 (PAL).
Tryby PS3 dostępne przy włączaniu konsoli.
Wyłączacie konsolę przełącznikiem z tyłu (żeby nie świeciła się dioda). Wciśnijcie i trzymajcie Eject i włączcie konsolę przełącznikiem z tyłu. Spowoduje to uruchomienie tzw. "fan test", którzy uruchamia pełną moc wentylatorów, wydmuchując kurz z konsoli. Patent ten działa z modelami CECHG i wyższymi. Należy zauważyć, że PS3 Slim nie posiada włącznika zasilania i po podłączeniu kabla zawsze jest w trybie czuwania.Lista trybów:
Następujące czynności wymagają przełącznika zasilania na pozycji „I” (włączone) w przypadku konsoli grubej, konsola w wersji Slim powinna być w trybie czuwania:- Przytrzymaj przycisk „Power” przez 6 sekund (PS3 włączone): PS3 zostanie wyłączone.
- Przytrzymaj przycisk „Eject” przez 6 sekund(PS3 włączone): Wymuszenie wysunięcia płyty.
- Przytrzymaj przycisk „Eject” przez 12 sekund (PS3 włączone): Reset Blu-ray.
- Przytrzymaj przycisk „Power” przez dwa piknięcia (PS3 wyłączone): Reset ustawień wideo.
Pomaga w przypadku, kiedy po podłączeniu PS3 do nowego odbiornika nie jest wyświetlany obraz (gdy np. poprzedni odbiornik posiadał inny rodzaj złącz). - Przytrzymaj przycisk „Power” przez trzy piknięcia (PS3 wyłączone): Menu diagnostyczne PS3 (trzeba powtórzyć dwukrotnie).
- Przytrzymaj przycisk PS przez 10 sekund: Wyłącza Sixaxisa lub DualShocka 3.
Bardzo fajnie napisane. Pozdrawiam serdecznie !
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawie napisane. Super wpis. Pozdrawiam serdecznie.
OdpowiedzUsuńBardzo fajny wpis. Pozdrawiam.
OdpowiedzUsuńBardzo fajnie napisane. Jestem pod wrażeniem i pozdrawiam.
OdpowiedzUsuń